Bệnh cầu trùng – Dịch bệnh nguy hiểm đỗi với gia cầm

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh cầu trùng ở gia cầm do loài ký sinh trùng đơn bào Eimeriagây ra gồm 7 loài; bao gồm E. acervuline, E. maxima, E. tenella, E. praecox, E. mitis, E. necatrix, E. brunetti. Các loài Eimeria có hình thái và kích thước khác nhau, khả năng sinh sản; và gây bệnh đa dạng cũng như không có sự miễn dịch chéo giữa các loài này.

Vòng đời của và đặc điểm gây bệnh

Vòng đời của cầu trùng Eimeria vào khoảng 4-7 ngày tùy vào từng loài. Các loài khác nhau có đặc điểm gây bệnh tại các vị trí khác nhau trên đường ruột của gia cầm. Đặc điểm của con vật khi nhiễm cầu trùng bao gồm xù lông, bỏ ăn, tiêu chảy hoặc phân có máu.

Hậu quả

Bệnh cầu trùng ảnh hưởng trực tiếp tới hệ tiêu hóa của con vật và gây ra thiệt hại về kinh tế; như giảm năng suất, giảm thể trọng và tỉ lệ chết có thể lên đến 100%. Khi con vật nhiễm bệnh, các tế bào biểu mô ruột sẽ bị tấn công dẫn tới; giảm hấp thụ dinh dưỡng, tỉ lệ chuyển đổi thức ăn (FCR) tăng; thể trọng của con vật giảm cùng với đó là việc khởi phát các bệnh thứ cấp.

Kiểm soát bệnh

Các phương pháp kiểm soát bệnh cầu trùng bao gồm: thực hiện tốt an toàn sinh học; sử dụng thuốc kháng cầu trùng, các sản phẩm có nguồn gốc thực vật (phytoproduct); sản phẩm lên men (ionophore), Vaccine sống.

Chẩn đoán, xét nghiệm và thiết lập cơ sở dữ liệu về Eimeria giúp kiểm soát hiệu quả

Hiện nay phương pháp chẩn đoán bệnh cầu trùng chủ yếu được sử dụng; là phương pháp định lượng để kiểm tra số lượng cầu trùng có mặt trong phân; (OPG- Oocyts per gram) kết hợp với đánh giá tổn thương. Tuy nhiên, nếu chỉ định lượng mà không định danh được các loài Eimeia rất khó; để kết luân tình trạng của đàn vì không có mối liên hệ cụ thể nào; giữa số lượng cầu trùng với việc gây bệnh hoặc hiệu suất nuôi.

Vậy số lượng của mỗi loài cầu trùng trong mẫu như thế nào thì được coi là bình thường; để trả lời câu hỏi này thì cần xây dự cơ sở dữ liệu cho từng trại. Việc xác định sự lưu hành của các loài Eimeria trong đàn sẽ giúp hiểu được xu hướng bệnh; và giúp thiết lập các phương pháp điều trị sớm (hoặc cải thiện tình hình trong thời gian ngắn).

Phương pháp

Để định danh loài Eimeria,hiện nay có hai phương pháp phổ biến đó là sử dụng kỹ thuật PCR (RT-PCR); hoặc quan sát dưới kính hiển vi. Đối với phương pháp PCR, chỉ có thể phát hiện mà không định lượng được mức độ nhiễm; phương pháp RT-PCR có độ nhạy và độ đặc hiệu cao cũng như định lượng được; các loài Eimeria trong mẫu. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi kỹ thuật phức tạp và chi phí cao. Phương pháp đếm và định danh cầu trùng dưới kính hiển vi cho hiệu quả cao; và chi phí thấp nhưng yêu cầu người thực hiện có kinh nghiệm và kiến thức sâu về các loài Eimeria.

Nguồn: Nhachannuoi.vn